• Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Jestem żołnierzem zawodowym z 27-letnią wysługą. Przed 19 laty nabyłem mieszkanie z bonifikatą z Wojskowej Agencji Mieszkaniowej (WAM) w garnizonie A z art. 21 ust. 6 pkt 3). Obecnie służę w garnizonie B i zgodnie z ustawą należy mi się zakwaterowanie, tzw. internat, z którego obecnie tutaj korzystam na podstawie art. 21 ust. 10. Sprzedałem mieszkanie to nabyte w A i chciałbym za te pieniądze kupić mieszkanie, nawet dokładając ze środków własnych, w garnizonie B, ale stracę prawo do internatu na podstawie art. 21 ust. 10. Jednakże mieszkanie w garnizonie B planuję kupić docelowo dla córki. Jakie mam możliwości, poza darowizną pieniędzy na córkę i zakupu mieszkania przez nią, aby zachować pieczę nad tym nad tym mieszkaniem? Córka ma dopiero 19 lat i nie wiadomo, co jej przyjdzie do głowy. Pojawia się pomysł, że po zakupie córka dokona darowizny części mieszkania na mnie i na małżonkę. Czy to dobry kierunek? Czy to wiąże się z podatkami i innymi sprawami? Czy to wyczerpuje art. 21 ust. 10, czy już ten zapis wtedy mnie nie będzie obowiązywał?
Zacznę od kwestii podatku. Jeśli córka dokona darowizny części mieszkania na Pana i Pana żonę, a jej matkę, to zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn:
„1. Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1) zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2) w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a ich wartość doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.”
Zatem zgłaszając darowiznę, osobno Pan, osobno żona, w wymienionym terminie i załączając umowę darowizny (akt notarialny, bo to nieruchomość), skorzystacie jako rodzice ze zwolnienia z zapłaty podatku od darowizny. Jako że tutaj darowizna musiałaby mieć formę aktu notarialnego, odpowiednich zgłoszeń do US dokonuje notariusz (art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy).
Pozostaje jednak kwestia Pana prawa do zakwaterowania. Otóż zgodnie z art. 21 ust. 6:
„Żołnierzowi zawodowemu nie przysługuje prawo do zakwaterowania, jeżeli on lub jego małżonek, z zastrzeżeniem ust. 10:
1) otrzymał ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z kwatery, wypłacony na podstawie przepisów ustawy obowiązujących do dnia 30 czerwca 2004 r.;
2) otrzymał odprawę mieszkaniową wypłaconą albo zrealizowaną w formie rzeczowej na podstawie przepisów ustawy obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r.;
3) nabył lokal mieszkalny od Skarbu Państwa, Agencji albo jednostki samorządu terytorialnego z bonifikatą lub z uwzględnieniem pomniejszenia w cenie nabycia;
4) otrzymał pomoc finansową wypłaconą w formie zaliczkowej lub bezzwrotnej do dnia 31 grudnia 1995 r. na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 maja 1976 r. o zakwaterowaniu sił zbrojnych (Dz. U. z 1992 r. poz. 19 oraz z 1994 r. poz. 36);
5) nabył własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego od Agencji”.
Ustęp 10 wskazuje zaś:
„Prawo do zakwaterowania realizowane w formie przydziału miejsca w internacie albo kwaterze internatowej przysługuje żołnierzowi zawodowemu, jeżeli on lub jego małżonek w miejscowości, w której pełni służbę, albo w miejscowości pobliskiej nie skorzystał z uprawnień, o których mowa w ust. 6, albo on lub jego małżonek nie posiada w tej miejscowości lokalu mieszkalnego wybudowanego lub nabytego z wykorzystaniem uprawnień, o których mowa w ust. 6”.
Posiadanie to nie tylko własność, ale i współwłasność. Jeśli Pan wykupi mieszkanie, to najpierw Pan będzie jego właścicielem (współwłaścicielem z żoną, jeśli jest wspólnota majątkowa). Następnie – dokonując darowizny części na córkę (lub całości na córkę), a córka ponownie na Pana i żonę (części) – znów będzie Pan współwłaścicielem, ale dzieląc własność z córką i małżonką. Korzystając zatem z uprawnień z miejscowości B, utraci Pan prawo do zakwaterowania w internacie na mocy ust. 10.
Jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z 7.02.2020 r. II SA/Wa 1793/19: „Istotne jest, czy osoba posiadająca obecnie status żołnierza zawodowego lub jej małżonek kiedykolwiek wcześniej skorzystała z jednej z form pomocy na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, o której mowa w art. 21 ust. 6 ustawy o zakwaterowaniu. Jeżeli odpowiedź ta jest twierdząca, to żołnierzowi zawodowemu uprawnienie to nie przysługuje”.
Aby zatem nie dotknął Pana ust. 10, nie może dojść do wykupu przez Pana (Pana żonę), czyli nie może być tak, że wykupuje Pan i daruje córce część. To właśnie córka musiałaby wykupić mieszkanie, przy czym proszę zwrócić uwagę: „on lub jego małżonek nie posiada w tej miejscowości lokalu mieszkalnego wybudowanego lub nabytego z wykorzystaniem uprawnień, o których mowa w ust. 6” – nie ma gwarancji, że nawet gdyby córka nabyła jako uprawniony członek rodziny to mieszkanie i darowała je Panu i Pana żonie do majątku wspólnego, organ nie uzna, że posiada Pan mieszkanie wybudowane (nabyte) z wykorzystaniem uprawnień z ust. 6. Zdecydowanie bezpieczniej byłoby więc, by – jeśli córka może dokonać wykupu na siebie – nie dokonywała darowizny dla Pana ani Pana żonę. Pozostaje jednak wówczas wyłącznie zaufanie, że nie rozporządzi mieszkaniem niezgodnie z Pana oczekiwaniami (niestety jako właściciel będzie w pełni mogła czynić z nim, co chce).
Niemniej jednak zawsze zalecam wystąpić z pismem do WAM o ich stanowisko. Obsługiwałam JW kilka lat i żołnierze o takie stanowisko występowali zarówno do AMW, jak i do organu, który przyznawał zakwaterowanie w Internacie.
Przykład 1: Zakup mieszkania przez córkę
Pan Andrzej, zawodowy żołnierz, służy obecnie w garnizonie B. Chciałby kupić mieszkanie w tej miejscowości, ale wie, że straciłby prawo do zakwaterowania w internacie. Postanowił więc, że mieszkanie kupi jego 19-letnia córka Ania. Aby zachować kontrolę nad mieszkaniem, Andrzej rozważa, czy Ania mogłaby następnie przekazać część mieszkania w formie darowizny jemu i jego żonie. Zdecydował się na konsultację z prawnikiem, który poinformował go, że darowizna w najbliższej rodzinie jest zwolniona z podatku, jeśli zgłoszą to w terminie 6 miesięcy do urzędu skarbowego. Prawnik ostrzegł jednak, że takie działanie mogłoby być uznane za naruszenie prawa do zakwaterowania w internacie.
Przykład 2: Darowizna środków pieniężnych
Kapitan Tomasz, także zawodowy żołnierz, chciałby kupić mieszkanie w garnizonie C, gdzie obecnie służy. Obawia się jednak, że straci prawo do internatu. Dowiedział się, że mógłby przekazać pieniądze na zakup mieszkania swojemu pełnoletniemu synowi w formie darowizny. Syn mogłaby następnie kupić mieszkanie na swoje nazwisko. Tomasz zdaje sobie sprawę, że taka operacja wymaga pełnego zaufania do młodego mężczyzny, ponieważ będzie pełnoprawnym właścicielem mieszkania. Nie chciałby jednak stracić prawa do zakwaterowania w internacie.
Przykład 3: Konsultacja z Wojskową Agencją Mieszkaniową
Major Maria służy obecnie w garnizonie D i mieszka w internacie wojskowym. Planowała zakup mieszkania, ale obawia się, że straciłaby prawo do zakwaterowania. Postanowiła napisać pismo do Wojskowej Agencji Mieszkaniowej z prośbą o wyjaśnienie, czy darowizna części mieszkania na jej córkę, a następnie ponowna darowizna tej części przez córkę na nią, byłaby zgodna z przepisami. WAM odpowiedziała, że takie działanie może być uznane za nabycie mieszkania z wykorzystaniem uprawnień wojskowych, co wiązałoby się z utratą prawa do internatu. Maria zdecydowała się więc odłożyć plany zakupu mieszkania na czas, gdy przestanie być zawodowym żołnierzem.
Przeanalizowaliśmy możliwości zakupu mieszkania bez utraty prawa do internatu, w tym zakup mieszkania przez pełnoletnie dziecko żołnierza i potencjalne darowizny, jednak każdy scenariusz może wpłynąć na utratę uprawnień do zakwaterowania.
Nasza kancelaria online oferuje kompleksowe porady prawne, w tym przygotowanie pism dotyczących praw żołnierzy zawodowych do zakwaterowania oraz doradztwo w sprawach zakupu nieruchomości z zachowaniem uprawnień. Skontaktuj się z nami poprzez formularz pod tekstem, aby uzyskać wsparcie prawne dostosowane do Twojej sytuacji.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
