Powołanie do ćwiczeń wojskowych, czy można się odwołać?

Zasadnicza służba wojskowa

Chociaż aktualnie* obowiązek odbywania obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej jest zawieszony, jednak w projekcie rozporządzenia resort obrony narodowej wskazuje formacje, w których pełniona może być służba zastępcza. To wynika z wejścia w życie przepisów ustawy o obronie Ojczyzny.

Służba zastępcza w wojsku

Zgodnie z art. 559 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy o obronie Ojczyzny – służba zastępcza może polegać na pełnieniu służby w formacjach uzbrojonych niewchodzących w skład Sił Zbrojnych, a jej pełnienie jest równoznaczne ze spełnieniem obowiązku zasadniczej służby wojskowej przez osoby podlegające jej odbyciu. Stosownie do treści art. 559 ust. 3 cyt. ustawy o obronie Ojczyzny służbę zastępczą można pełnić wyłącznie w okresie trwania obowiązku pełnienia zasadniczej służby wojskowej.

Dla pełnego obrazu warto dodać, że w ustawie o obronie Ojczyzny (a dokładnie w art. 559 ust. 1 pkt 1, do którego nie odnosi się projektowane rozporządzenie) mowa o możliwości wykonywania – przez osoby podlegające obowiązkowi służby wojskowej, którym przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na pełnienie tej służby – także prac na rzecz „ochrony środowiska, ochrony przeciwpożarowej, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, opieki nad osobami z niepełnosprawnościami albo bezdomnymi oraz na rzecz administracji publicznej i wymiaru sprawiedliwości”.

Zgodnie z art. 563 ustawy zadania z zakresu służby zastępczej wykonuje marszałek województwa. Komisję Wojewódzką do Spraw Służby Zastępczej powołuje i odwołuje Marszałek Województwa.

Co ważne, służbę zastępczą można pełnić wyłącznie w okresie trwania obowiązku pełnienia zasadniczej służby wojskowej, natomiast obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa jest pełniona z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrów, może wprowadzić, w drodze Rozporządzenia, obowiązek pełnienia zasadniczej służby wojskowej, określając termin jej rozpoczęcia i zakończenia, z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych. Obecnie nie obowiązuje Rozporządzenie w tym zakresie, a zatem obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa, a tym samym również służba zastępcza w podmiocie, nie jest pełniona.

Wniosek o przeznaczenie do służby zastępczej

Wskazuję, że na podstawie złożonego przez Pana wniosku – otrzyma Pan decyzję administracyjną.

Istnieje możliwość zmiany lub uchylenia decyzji ostatecznej na podstawie art. 155 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, który odnosi się jedynie do decyzji, które nie zostały jeszcze „skonsumowane” (tzn. ich cel nie został osiągnięty) oraz przy wydawaniu których organ dysponował (zgodnie z normą prawną) pewnym luzem decyzyjnym. Chodzi tu o sytuacje, w których wydane decyzje administracyjne zawierają rozstrzygnięcia w pewnym zakresie „elastyczne”, „widełkowe”, a ich ewentualna zmiana (w granicach przewidzianych przepisami prawa materialnego) nie zmieni istoty stosunku prawnego wcześniej nią wykreowanego. Orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej nie mają charakteru elastycznego, a dodatkowo zostały „skonsumowane”, gdyż doszło do odbycia służby zastępczej. W związku powyższym nie ma możliwości uchylenia ani zmiany orzeczenia o przeznaczeniu do odbywania służby zastępczej.

Powołanie rezerwisty na ćwiczenia krótkotrwałe

Pan otrzymał kartę powołania na ćwiczenia krótkotrwałe. Okres trwania ćwiczeń wojskowych żołnierzy pasywnej rezerwy, termin ich rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych rodzajów ćwiczeń, sposób powoływania na te ćwiczenia oraz kategorie osób powoływanych na ćwiczenia reguluje rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w sprawie ćwiczeń wojskowych żołnierzy pasywnej rezerwy (PR). Projekt rozporządzenia jest wciąż na etapie konsultacji. Z projektu wynika, że krótkotrwałe ćwiczenia wojskowe można planować w wymiarze:

• 2 dni – dla żołnierzy PR bez przeszkolenia wojskowego i złożonej przysięgi wojskowej posiadających wykształcenie i uprawnienia przydatne dla sił zbrojnych;
• do 16 dni – dla żołnierzy PR, którzy odbyli przeszkolenie wojskowe i złożyli przysięgę wojskową.

Rozporządzenie ureguluje też kwestię powoływania żołnierzy PR na ćwiczenia jednodniowe, ćwiczenia krótkotrwałe odbywane w trybie dobrowolnym (ochotniczym), ćwiczenia długotrwałe oraz ćwiczenia rotacyjne.

• na ćwiczenia jednodniowe – powołane mogą być osoby z nadanymi przydziałami mobilizacyjnymi i żołnierze planowani do nadania przydziałów mobilizacyjnych w ramach obowiązku obrony Ojczyzny,
• na ćwiczenia krótkotrwałe i długotrwałe – z nadanymi przydziałami mobilizacyjnymi, żołnierze planowani do nadania przydziału mobilizacyjnego i osoby, które nie pełniły czynnej służby wojskowej, w celu zabezpieczenia potrzeb uzupełnieniowych Sił Zbrojnych w ramach obowiązku obrony Ojczyzny oraz w trybie dobrowolnym (ochotniczym),
• na ćwiczenia rotacyjne – żołnierze PR w przypadku wystąpienia potrzeb Sił Zbrojnych RP.

Uregulowany stosunek do służby wojskowej, rezerwa pasywna

W myśl ustawy o obronie Ojczyzny pod pojęciem „uregulowany stosunek do służby wojskowej” należy rozumieć nadanie danej osobie kategorii zdolności do służby wojskowej i przeniesienie jej do pasywnej rezerwy. W praktyce każdy, kto przeszedł kwalifikację wojskową i została mu nadana kategoria wojskowa, przechodzi do rezerwy pasywnej.

Ćwiczenia wojskowe mają na celu podtrzymywanie i doskonalenie umiejętności (kwalifikacji) żołnierzy PR i ich przygotowanie do realizacji zadań wynikających z nadanych lub przewidywanych do nadania przydziałów mobilizacyjnych. Mogą polegać na:

• wykonywaniu zadań na stanowiskach służbowych wynikających z nadanych przydziałów mobilizacyjnych albo na stanowiskach służbowych, na których przewiduje się nadanie im tych przydziałów;
• uczestnictwie w kursach oraz w innych formach szkolenia;
• pełnieniu innych funkcji, w tym dowódczych lub instruktorskich;
• udziale w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, w akcjach poszukiwawczych oraz ratowaniu życia ludzkiego, a także w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego.

Decyzja administracyjna o powołaniu rezerwisty na ćwiczenia wojskowe, odwołanie

Na ćwiczenia wojskowe żołnierza PR powołuje się decyzją administracyjną wydaną przez szefa wojskowego centrum rekrutacji, w ewidencji którego znajduje się żołnierz PR. W decyzji określa się termin i miejsce stawiennictwa. Decyzję doręcza się nie później niż na 14 dni przed dniem stawiennictwa do pełnienia czynnej służby wojskowej.

Osobie powołanej na ćwiczenia przysługuje możliwość ubiegania się o zwrot kosztów dojazdu do jednostki wojskowej, w której będzie odbywała ćwiczenia i zwrot kosztów powrotu do miejsca pobytu stałego albo czasowego trwającego ponad 3 miesiące, a także o rekompensatę utraconych zarobków.

Decyzja o powołaniu na ćwiczenia wojskowe ma formę decyzji administracyjnej, od której przysługuje odwołanie na zasadach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Zainteresowany ma na to 14 dni i odwołanie składa do szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji, który ją wydał. Następnie można odwołać się do organu wyższej instancji, składane za pośrednictwem szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji w terminie czternastu dni od dnia jej doręczenia. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje jednak wykonania decyzji.

Trzeba wskazać ważne powody osobiste lub zdrowotne lub moralne.

Zgodnie jednak z art. 122 ust. 3 pkt. 2 ustawy o obronie Ojczyzny skarga do właściwego sądu administracyjnego nie może być wniesiona m.in. na decyzję w sprawie powołania do odbycia ćwiczeń wojskowych.

Powołani na ćwiczenia wojskowe są obowiązani stawić się do służby w określonym w karcie powołania terminie i miejscu. Stają się oni żołnierzami w czynnej służbie wojskowej z chwilą stawienia się do tej służby w określonym miejscu. W razie niestawienia się powołanego do czynnej służby wojskowej bez uzasadnionej przyczyny, z wyjątkiem ćwiczeń wojskowych rotacyjnych, starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące, na wniosek szefa wojskowego centrum rekrutacji, zarządza przymusowe doprowadzenie powołanego przez policję do wskazanej jednostki wojskowej, w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Podsumowując: Pana stanowisko jest zasadne, dużo natomiast zależy od samej treści wniosku.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny - Dz.U. 2022 poz. 655

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.