• Data: 2024-11-15 • Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Proszę o odpowiedź na kilka pytań dotyczących lekarskiej komisji wojskowej. Mój 18-letni syn, niestety odebrał wezwanie na komisję. Czy można odbiór tego wezwania jeszcze w jakiś sposób cofnąć? Termin stawiennictwa przypada za tydzień. Czy będąc na komisji, syn ma obowiązek podać swój numer telefonu, adres e-mail, czy może odmówić bez podania przyczyny? W zeszłym roku ta komisja uzyskiwała takie dane prawdopodobnie perswazyjnie. Czy syn może sporządzić fotokopię podpisywanych na komisji dokumentów – w oparciu o jaką podstawę prawną?
Zgodnie z art. 59 ustawy o obronie Ojczyzny:
1. Do kwalifikacji wojskowej są obowiązani stawić się, w określonym terminie i miejscu, mężczyźni, którzy w danym roku kalendarzowym kończą 19 lat życia.
1a. Osoby:
1) w stosunku do których orzeczono całkowitą niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,
2) całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji lub uznane za całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
3) zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
– można zwolnić z obowiązku osobistego stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej w przypadku skutecznego doręczenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) orzeczenia albo wypisu z treści orzeczenia stwierdzającego tę niezdolność lub niepełnosprawność, na podstawie którego można określić zdolność tych osób do czynnej służby wojskowej, oraz poinformowania szefa wojskowego centrum rekrutacji na piśmie albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną o tym doręczeniu.
2. Osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które nie dopełniły tego obowiązku w określonym terminie i miejscu, są obowiązane to uczynić niezwłocznie po ustaniu przeszkody.
3. Osoby, wobec których kwalifikacja wojskowa nie została przeprowadzona w roku kalendarzowym, w którym ukończyły 19 lat życia, podlegają obowiązkowi stawienia się do kwalifikacji wojskowej przeprowadzanej w następnym roku kalendarzowym.
4. Obowiązek, o którym mowa w ust. 1-3, trwa do końca roku kalendarzowego, w którym osoba objęta tym obowiązkiem kończy 60 lat życia.
5. Do kwalifikacji wojskowej mogą się zgłosić również ochotnicy, w tym kobiety, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 60 lat życia, niezależnie od posiadanych kwalifikacji i wykształcenia, jeżeli ukończyli co najmniej 18 lat życia. Zgłoszenia można dokonać również z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2020 r. poz. 344).
6. Do stawienia się do kwalifikacji wojskowej w przypadku, o którym mowa w ust. 1, wzywa wójt (burmistrz, prezydent miasta), zapewniając planowe stawiennictwo osób do tej kwalifikacji.
7. W czasie kwalifikacji wojskowej wójt (burmistrz, prezydent miasta):
1) prowadzi listę stawiennictwa osób do kwalifikacji wojskowej, uwzględniając następujące dane osobowe tych osób:
a) nazwisko,
b) imię lub imiona,
c) nazwisko rodowe,
d) numer PESEL,
e) miejsce urodzenia,
f) serię i numer dowodu osobistego,
g) miejsce pobytu stałego albo pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące,
h) adres do korespondencji;
2) wypłaca świadczenia, o których mowa w art. 6 ust. 2 i 3.
8. W przypadku niestawienia się do kwalifikacji wojskowej bez uzasadnionej przyczyny właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) z urzędu albo na wniosek przewodniczącego powiatowej komisji lekarskiej lub szefa wojskowego centrum rekrutacji nakłada na osobę podlegającą kwalifikacji wojskowej grzywnę w celu przymuszenia albo zarządza przymusowe doprowadzenie przez Policję do kwalifikacji wojskowej w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
9. W okresie trwania obowiązku odbywania zasadniczej służby wojskowej w ramach kwalifikacji wojskowej szef wojskowego centrum rekrutacji może również wykonywać czynności związane z udzieleniem odroczeń czynnej służby wojskowej.
10. Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, wprowadzić w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa albo w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej osób, które w danym roku kalendarzowym kończą co najmniej 18 lat życia, trwający do końca roku kalendarzowego, w którym te osoby kończą 60 lat życia, uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych, zagrożenie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa oraz wskazując granice wieku osób, których ten obowiązek dotyczy.
Jak rozumiem, syn zgłosił się jako ochotnik i odebrał już wezwanie. Zatem, co do zasady, powinien się stawić zgodnie z wezwaniem, zaś w czasie kwalifikacji podać dane wskazane w ustępie 7. W razie niestawienia się bez wcześniejszego uzasadnienia na syna może zostać nałożona grzywna albo przymusowe doprowadzenie go przez organy Policji.
Przepisy milczą na temat tego, czy ochotnik może ze swojej decyzji się wycofać. W mojej ocenie – jeśli jest jeszcze termin odpowiedni przed wyznaczonym mu terminem – warto spróbować cofnąć swe oświadczenie o chęci stawienia się jako ochotnik, podając jakiś powód osobisty (zachowując potwierdzenie nadania i odbioru pisma), ale i telefonując na bieżąco przed terminem do organu, względnie najpierw nawet anonimowo zatelefonowałabym z zapytaniem, czy ochotnik może wycofać swe oświadczenie o chęci stawienia się na kwalifikację, gdy otrzymał już wezwanie. Wszak ochotnik wedle ustawy „może”, a obowiązany „musi”. Nie wiem, czy organ podzieli takie stanowisko, czy też uzna, że to „może” odnosi się tylko do dnia wyznaczenia ochotnikowi terminu.
Ustawa o obronie Ojczyzny jest stosunkowo nowa, dziedzina prawa wąska, praktycznie brak orzecznictwa i proszę mi wierzyć – pojawiają się bardzo różne stanowiska doktryny prawa. Niemniej jednak, nawet jeśli syn zgłosił się jako ochotnik i organ przyjąłby jego „cofnięcie decyzji o chęci stawienia się jako ochotnik”, to zapewne nie uniknie kwalifikacji obowiązkowej wskazanej w ustępie 1. Nie wiem więc, czy jest sens próbować „cofać” to, co zaistniało, skoro obowiązuje go ustęp 1 przepisu, który nakazuje mężczyznom w roku, w którym ukończą lat 19, stawić się do kwalifikacji obowiązkowej.
Co do kwestii, czyn syn może sporządzić fotokopię podpisywanych na komisji dokumentów, ustawa o tym milczy. Generalnie wszystko, co syn podpisze, stanowić będzie akta, te zaś na jego wniosek powinny być mu udostępnione. Organy wojskowe zapewne będą miały wątpliwość, po co synowi fotokopie i mogą odmówić, zasłaniając się klauzulą poufności dokumentacji itd. (np. obawa przed publikacją w sieci etc.). Nie wiem więc, czy organ na powyższe zezwoli, zaś brak przepisu prawa, który byłby podstawą żądania tego od organu. Natomiast to, co podpisze syn, to zapewne będą akta. Uważam więc, że ma prawo zawnioskować do organu, by organ sporządził mu kopie poświadczone za zgodność z oryginałem przez pracownika sporządzającego ich odpisy. Organ może naliczyć opłatę za sporządzenie odpisów. Art. 73 Kodeksu postępowania administracyjnego wskazuje, że:
§ 1. Strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania.
§ 1a. Czynności określone w § 1 są dokonywane w lokalu organu administracji publicznej w obecności pracownika tego organu.
§ 2. Strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony.
§ 3. Organ administracji publicznej może zapewnić stronie dokonanie czynności, o których mowa w § 1, w swoim systemie teleinformatycznym, po uwierzytelnieniu strony w sposób określony w art. 20a ust. 1 albo 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Cytowanego przepisu nie stosuje się jednak do akt sprawy zawierających informacje niejawne o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne”, a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy.
Wezwanie na komisję wojskową
Marek, 19-letni student, otrzymał wezwanie na kwalifikację wojskową. Początkowo nie chciał się stawić, myśląc, że może uniknie obowiązku. Po konsultacji z prawnikiem dowiedział się, że niestawienie się bez uzasadnienia może skutkować grzywną lub przymusowym doprowadzeniem przez policję. Ostatecznie zdecydował się stawić na komisję w wyznaczonym terminie.
Podanie danych osobowych
Adam, który został wezwany na komisję, zastanawiał się, czy musi podać swój numer telefonu i adres e-mail. Podczas komisji lekarz wojskowy poprosił o te dane, ale Adam odmówił ich podania, argumentując, że przepisy nie nakładają takiego obowiązku. Komisja zaakceptowała jego decyzję, gdyż prawo nie wymaga obligatoryjnego podania tych informacji.
Fotokopie dokumentów
Piotr, młody mężczyzna z Warszawy, chciał sporządzić kopie dokumentów podpisywanych podczas komisji lekarskiej. Zgłosił taką prośbę do przewodniczącego komisji, opierając się na przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego, które dają prawo do wglądu i kopiowania akt sprawy. Komisja zgodziła się na jego wniosek, ale za sporządzenie kopii nałożyła niewielką opłatę administracyjną.
Kwalifikacja wojskowa to obowiązek, któremu podlegają młodzi mężczyźni, ale jej przebieg wiąże się z szeregiem praw, których każdy powinien być świadomy. Znajomość przepisów dotyczących udostępniania danych osobowych, wglądu w dokumenty oraz ewentualnych konsekwencji niestawienia się na komisję pozwala na lepsze przygotowanie się do tego procesu i uniknięcie nieprzyjemnych sytuacji.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism związanych z kwalifikacją wojskową, zapewniając kompleksowe wsparcie w zakresie obowiązków i praw wynikających z wezwań na komisję. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny - Dz.U. 2022 poz. 655
2. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
