Niestawiennictwo na komisję wojskową i wyjazd za granicę, co za to grozi?

Kwalifikacja wojskowa – obowiązek obywatela Polski

W pierwszej kolejności doprecyzujmy, że stawienie się na komisję wojskową, to tak naprawdę element procesu kwalifikacji wojskowej. Jej celem jest wprowadzenie danych na temat danego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej do ewidencji wojskowej, a także określenie jego zdolności do pełnienia służby wojskowej (nadanie określonej kategorii). Brak stawiennictwa na komisji wojskowej, uchylanie się od takiego obowiązku może skutkować nałożeniem na obywatela grzywny lub kary ograniczenia wolności i przymusowym doprowadzeniu na komisję przez odpowiednie służby (Policję).

Kwalifikacja wojskowa w 2024 rozpocznie się 1 lutego i potrwa do 30 kwietnia. W tym czasie do osób nią objętych trafią wezwania na komisję wojskową. Bieżący nadzór nad jej przygotowaniem i przebiegiem sprawują wojewodowie, a przeprowadzają starostowie i prezydenci miast na prawach powiatu.

Wezwanie na komisję wojskową

W oparciu o przepisy ustawy o obronie Ojczyzny obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej mają obywatele, którzy w danym roku kalendarzowym kończą 19 lat; osoby, które podlegają stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, a które nie dopełniły tego obowiązku w określonym terminie i miejscu, niezwłocznie po ustaniu przeszkody; osoby, wobec których kwalifikacja wojskowa nie została przeprowadzona w poprzednim roku kalendarzowym, w którym ukończyły 19 lat życia. W przypadku kobiet obowiązek dotyczy absolwentek uczelni publicznych i niepublicznych, które w danym roku akademickim kończą naukę na kierunkach: analityka medyczna, farmacja, lekarski, lekarsko-dentystyczny, pielęgniarstwo, psychologia, ratownictwo medyczne, weterynaria lub w szkołach policealnych kształcących w zawodach: technik farmaceutyczny, technik weterynarii.

Do stawienia się do kwalifikacji wojskowej wzywa się również osoby, które ukończyły 18 lat życia i zgłosiły się ochotniczo do pełnienia służby wojskowej, jeżeli nie posiadają określonej zdolności do czynnej służby wojskowej.

To jest krąg osób, które mają obowiązek, a zatem powinność stawiennictwa. Co istotne, obowiązek ten trwa do końca roku kalendarzowego, w którym osoba objęta tym obowiązkiem kończy 60 lat życia. Można także dobrowolnie (ochotniczo) zgłosić się do kwalifikacji wojskowej.

Konsekwencje niestawiennictwa do kwalifikacji wojskowej

Obywatel polski podlegający kwalifikacji wojskowej otrzymuje imienne wezwanie z określeniem dnia, godziny i miejsca obowiązkowego celem stawiennictwa. Wezwanie takie doręcza się za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. To znaczy, że nadawca listu otrzymuje po jego doręczeniu specjalny, dodatkowy formularz (tzw. „zwrotkę”), na którym znajduje się dowód doręczenia w postaci podpisu odbiorcy.

W tym względzie należy omówić dwa aspekty. Po pierwsze, gdy obywatel nie może stawić się na komisji przez zaistnienie jakichś okoliczności, po drugie – gdy nie odbierze korespondencji.

Jeżeli dana osoba z jakiś powodów nie może stawić się do kwalifikacji wojskowej w terminie lub miejscu w określonym w wezwaniu, to musi zawiadomić o tym fakcie właściwego wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) najpóźniej w dniu, w którym była zobowiązana do stawienia się do kwalifikacji wojskowej (komisji). Ma też obowiązek wyjaśnienia przyczyn, które nie pozwalają jej na stawienie się w wyznaczonym terminie lub miejscu. Wójt lub burmistrz (prezydent miasta) określi jej nowy termin oraz miejsce stawienia się do kwalifikacji wojskowej.

Przepisy ustawy o obronie Ojczyzny regulują, że w przypadku niestawienia się do kwalifikacji wojskowej bez uzasadnionej przyczyny właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) z urzędu albo na wniosek przewodniczącego powiatowej komisji lekarskiej lub szefa wojskowego centrum rekrutacji nakłada na osobę podlegającą kwalifikacji wojskowej grzywnę w celu przymuszenia albo zarządza przymusowe doprowadzenie przez Policję do kwalifikacji wojskowej.

Niestawienie się do kwalifikacji wojskowej w określonym terminie i miejscu albo nieprzedstawienie dokumentów, których przedstawienie zostało nakazane oraz odmowa poddaniu się badaniom lekarskim jest też wykroczeniem i podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

Co istotne, obowiązek stawienia się do kwalifikacji wojskowej aktualizuje się jednak dopiero z chwilą doręczenia obowiązanemu wezwania wskazujące miejsce i czas obowiązkowego stawiennictwa.

Nieodebrane wezwanie do kwalifikacji wojskowej – doręczenie zastępcze

W przypadku uchylania się obywatela od odbioru korespondencji zastosowanie znajdzie tzw. doręczenie zastępcze. Na nieodebrany list wystawią się tzw. awizo – czyli obywatel ma 14 dni na podjęcie przesyłki w placówce pocztowej. Termin 14 dni – awizo – jest liczony od dnia pierwszego zawiadomienia o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru. Termin ten nie może być przedłużony wskutek ponownego wskazania w powtórnym zawiadomieniu (złożonym do odbiorczej skrzynki adresata po 8 lub więcej dniach od dnia pierwszego zawiadomienia), że pismo można odebrać w terminie 7 dni od dnia powtórnego zawiadomienia.

Nie jest zgodne z prawem wydanie adresatowi pisma po upływie terminu 14 dni. W obecnym stanie prawnym, wprowadzonym ustawą z 11 marca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego, zastosowanie doręczenia zastępczego jest możliwe zarówno w odniesieniu do pism, których adresatem jest osoba fizyczna, jak i pism zaadresowanych do osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.

Przesłanką zastosowania doręczenia zastępczego w odniesieniu do pism adresowanych do osób fizycznych jest niemożność doręczenia pisma, wynikająca z okoliczności niezawinionych przez organ administracji, zwłaszcza z powodu niepowiadomienia organu administracji o zmianie adresu przez stronę, jej pełnomocnika lub przedstawiciela. W przypadku błędnego zaadresowania pisma nie jest dopuszczalne zastosowanie doręczenia zastępczego. Nie można zastosować doręczenia zastępczego również wówczas, gdy organ administracji wysłał pismo na dwa lub więcej różnych adresów i pismo zostało prawidłowo doręczone pod jednym z tych adresów. Doręczenie pisma do rąk własnych adresata po dokonaniu doręczenia zastępczego nie czyni nieskutecznym doręczenia zastępczego.

Biorąc pod uwagę powyższe – nieodebranie wezwania nie zwalnia z obowiązku stawienia się przed komisją. Stawienie się przed komisją jest obowiązkowe.

Stawienie się na komisję wojskową po wielu latach nieobecności w kraju

Pan obecnie nie posiada w Polsce meldunku. Chociaż meldunek jest u nas obowiązkowy zarówno dla obywateli polskich, jak i zagranicznych, prawo nie przewiduje kar za jego brak.

Rozpatrując Pana sytuację, zważyć należy, że nawet jeśli nie posiada Pan meldunku, nawet jeśli wezwanie nie zostało doręczone, to podlega Pan obowiązkowi kwalifikacji wojskowej.

Jeżeli nie otrzymał Pan wezwania, rekomenduję zgłoszenie się do wójta lub burmistrza (prezydenta miasta) w miejscu swojego pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad trzy miesiące, celem uzyskania informacji o terminie i miejscu stawiennictwa do kwalifikacji wojskowej. Osoba stawiająca się do kwalifikacji wojskowej po raz pierwszy przedstawia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) dowód osobisty, w uzasadnionych przypadkach przedstawia inny dokument pozwalający na ustalenie tożsamości.

Osoby podlegające stawieniu się do kwalifikacji wojskowej, które nie dopełniły tego obowiązku w określonym terminie i miejscu, są obowiązane to uczynić niezwłocznie po ustaniu przeszkody.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.