• Data: 2024-11-12 • Autor: Kinga Kościelniak
Jestem byłym żołnierzem zawodowym. Mam prawo wyboru sposobu obliczenia emerytury przez Wojskowe Biuro Emerytalne wg art. 15a lub art. 15aa ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin. Mój staż to: w latach 1997-2001 – służba kandydacka, a od 2001 jestem żołnierzem zawodowym. Pracy nigdy nie świadczyłem (przynajmniej takiej, w której wymagane byłoby ubezpieczenie w ZUS). Część składek należnych ZUS pracodawca (MON) odprowadzał do OFE. Czy wybór art. 15a bądź też art. 15aa wpłynie na ewentualną emeryturę wypłacaną z ZUS? Kiedy taka emerytura jest wypłacana, po 65. roku życia?
Na mocy art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin: „Emerytura dla żołnierza, który został powołany do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby wojskowej i wzrasta według zasad określonych w art. 15 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a–5.
Zgodnie z art. 15aa ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin: Emerytura dla żołnierza, który został przyjęty do służby po raz pierwszy w okresie po dniu 1 stycznia 1999 r. i przed dniem 1 października 2003 r., wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta o 2,6% podstawy wymiaru za każdy dalszy rok tej służby.
Według art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. emeryturach i o rentach z FUS w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. W oparciu o ust. 2 tego artykułu przepis ust. 1 stosuje się również, z uwzględnieniem art. 96, w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2, z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa lub policyjna została obliczona według zasad określonych w art. 15a albo art. 18e ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin lub art. 15a lub art. 15d lub art. 18e ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
W powyższych przepisów wynika, że co do zasady nie jest możliwy zbieg uprawnień do emerytur z dwóch różnych systemów.
Zagadnienie, o które Pan pyta, jakiś czas temu budziło kontrowersje i stało się przedmiotem zagadnienia prawnego w Sądzie Najwyższym Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Uchwałą siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 15.12.2021 r., sygn. akt III UZP 7/21 rozstrzygnięto, że: Ubezpieczonemu, który pozostawał w zawodowej służbie wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r. i pobiera emeryturę wojskową wynoszącą 75% podstawy jej wymiaru obliczoną bez uwzględnienia okresów składkowych i nieskładkowych, z tytułu których jest uprawniony również do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez niego (art. 95 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z art. 7 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin).
Natomiast Pana przypadek dotyczy pozostawania w służbie zawodowej od 2001 r., czyli po dniu 2 stycznia 1999 r. Odnosząc zatem powyższe przepisy do Pańskiego zapytania, należy brać pod uwagę art. 95 ust. 2 ustawy o emeryturach i o rentach z FUS. Sąd Najwyższy uznał, że systemowa wykładnia użytego w art. 95 ust. 2 ustawy emerytalnej zwrotu „z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa (…) została obliczona według zasad określonych w art. 15a albo 18e ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin” daje podstawę do przyjęcia, że ów wyjątek należy interpretować nie tylko przedmiotowo, to znaczy wyłącznie przez pryzmat zasad obliczania emerytury wojskowej wynikających z art. 15a albo 18e ustawy, ale także podmiotowo, co oznacza konieczność wzięcia pod uwagę adresatów tych przepisów. To dla nich ustawodawca wprowadził bowiem (na przyszłość) możliwość równoczesnego pobierania emerytury wojskowej i emerytury powszechnej, odbierając im równocześnie prawo do wzrostu emerytury wojskowej z tytułu doliczenia stażu „cywilnego” i pozostawiając jednak taką samą możliwość (prawo wyboru) także dla żołnierzy powołanych do służby przed dniem 2 stycznia 1999 r., po spełnieniu (poczynając od 1 stycznia 2025 r.) przesłanek określonych w art. 18i ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 26 stycznia 2023 r., sygn. akt II USKP 20/22).
Podsumowując, Sąd Najwyższy w powiększonym składzie stanął na stanowisku, że budzący wątpliwości interpretacyjne zwrot „z wyjątkiem przypadku, gdy emerytura wojskowa (…) została obliczona według zasad określonych w art. 15a albo 18e ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin” użyty w art. 95 ust. 2 ustawy emerytalnej, wykładany z uwzględnieniem reguł gramatycznych, systemowych i funkcjonalnych, powinien być rozumiany jako odnoszący się tylko do żołnierzy, których emerytury są obliczane na podstawie tych przepisów, a zatem do żołnierzy powołanych do zawodowej służby wojskowej, odpowiednio po dniu 1 stycznia 1999 r. oraz po dniu 31 grudnia 2012 r.
Zatem aby pobierać dwie emerytury – wojskową oraz emeryturą wypłacaną z ZUS – należy wybrać sposób obliczenia emerytury przez Wojskowe Biuro Emerytalne według art. 15a ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.
Emeryt mundurowy po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego 65 lat może uzyskać prawo do drugiej emerytury z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Tak więc jako emeryt mundurowy po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego 65 rok życia może Pan wystąpić do ZUS-u o prawo do drugiej emerytury z powszechnego ubezpieczenia społecznego. Najnowsze orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2024 r., sygn. akt III USKP 85/22, wskazuje, że wskutek rozdzielenia systemów ubezpieczeniowego i zaopatrzeniowego każdy z nich realizuje osobno zobowiązania wobec żołnierzy zawodowych, którzy służbę rozpoczęli po 1 stycznia 1999 r. W rezultacie osoba uprawniona do emerytury wojskowej, obliczonej na podstawie art. 15a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy, która spełnia jednocześnie warunki do emerytury z FUS, ma prawo do pobierania obu tych świadczeń bez ograniczeń.
Historia Zbyszka – decyzja o systemie emerytalnym
Zbyszek, były zawodowy żołnierz, po osiągnięciu wieku emerytalnego stanął przed wyborem: emerytura wyłącznie wojskowa czy może również składki z ZUS-u? Zdecydował się na analizę dostępnych opcji i konsultację z doradcą. Dzięki odpowiedniemu wyborowi zwiększył swoje świadczenie o dodatkowe 15%.
Historia Marka – emerytura cywilna i wojskowa
Marek przeszedł na emeryturę wojskową w wieku 55 lat. Jednak, ponieważ wcześniej podjął się pracy w sektorze cywilnym na podstawie umów zlecenia, zaczął zastanawiać się nad możliwością skorzystania z emerytury ZUS po osiągnięciu wieku 65 lat. Okazało się, że dzięki odpowiednim przepisom i wcześniejszemu odprowadzaniu składek, po osiągnięciu odpowiedniego wieku, mógł pobierać dwa świadczenia jednocześnie.
Przypadek Andrzeja – wybór optymalnej ścieżki emerytalnej
Andrzej, będąc blisko emerytury, dowiedział się o zmianach w przepisach dotyczących emerytur wojskowych i ZUS-u. Przeanalizował swoje lata służby i okresy, kiedy pracował dodatkowo w cywilu. Po głębszym zbadaniu sprawy, zdecydował się na korzystniejszy wariant, który uwzględniał jego wcześniejsze składki ZUS, co przyniosło mu wyższą emeryturę niż pierwotnie przewidywał.
W artykule poruszono kwestię wyboru pomiędzy emeryturą wojskową a ZUS-owską dla byłych żołnierzy zawodowych. W zależności od przepisów art. 15a lub 15aa ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym, żołnierze mogą zdecydować, czy chcą otrzymać tylko wojskową emeryturę, czy również emeryturę z ZUS po osiągnięciu wieku 65 lat. Kluczową kwestią jest możliwość pobierania obu świadczeń równocześnie, o ile spełnione są odpowiednie warunki.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism dotyczących wyboru optymalnej emerytury wojskowej lub ZUS-owskiej. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać indywidualne wsparcie w Twojej sprawie emerytalnej. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin - Dz.U. 1994 nr 10 poz. 36
2. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz.U. 2023 poz. 1251 (od 30 czerwca 2023)
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
